Şimdi Sağlık Şimdi Sağlık
ÇOCUKLARI ETKİLEYEN NOROVİRÜS HAYATI DA TEHDİT EDEBİLİYOR
Hızlı ve kolay bulaşan norovirüs enfeksiyonu çocukları daha fazla etkiliyor. Soğuk ya da sıcak ortam fark etmeden her yüzeyde yaşayan norovirüs bazen haftalarca sürebiliyor. Kusma ve ishalle kendini gösterebilen hastalığa müdahale edilmezse hayati tehlike de oluşabiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Uz. Dr. Elif Erdem Özcan, norovirüs hakkında bilgi verdi.
Çocuklarda çok yaygın görülen norovirüs enfeksiyonu mide ve bağırsakları etkilemektedir. Karın ağrısı, bulantı, kramplar, kusma ile karakterize bir enfeksiyondur. Bulaşıcılığı yüksek ve kısa sürede olan nörovirüs önce mideyi daha sonra da bağırsakları etkilemektedir. Norovirüs geçiren biriyle yakın temas virüsün yayılmasını hızlandırıp, kolaylaştırmaktadır. Küçük çocuklar ve yaşlı yetişkinlerde hastalık dehidrasyona yani ciddi sıvı kayıplarına sebep olarak acil tıbbi müdahale gerektirebilmektedir.
Çok kolay bulaşıyor
Norovirüs enfeksiyonu; okullar, kreşler, oyun parkları, toplu taşıma araçları, bakım evleri gibi kalabalığın yoğun olduğu yerlerde daha kolay bulaşır. Genelde semptomları aniden başlayan norovirüsün belirtileri şöyle sıralanabilir:
• Mide bulantısı
• Kusma
• Mide ağrısı veya krampları
• Sulu veya gevşek dışkı (İshal)
• Hasta hissetmek
• Düşük dereceli ateş
• Kas ağrısı
Bulaşıcılık ve hastalık haftalarca sürebilir
Belirti ve semptomlar genellikle bir norovirüse ilk maruz kalındıktan 12- 48 saat sonra başlar ve 1- 7 gün sürer. İyileştikten sonra birkaç hafta boyunca dışkıyla virüs atmaya devam edilir. Bu dönemde de bulaşıcılık sürer. Eğer kişinin farklı bir hastalığı varsa, bu durum haftalarca da devam edebilir. Virüs dışkı ve kusma içeriği ile atılır. Norovirüsler yüzeylerde ve nesnelerde günlerce kalabilir. Ölmesi zordur. Sıcağa, soğuğa ve dezenfektanlara bile dayanabilir.
Bazı durumlarda belirti görülmeyebilir
Norovirüs enfeksiyonunu şu şekilde almak mümkündür:
• Norovirüs bulaşan yiyecekleri yemek (Her besin maddesi olabilir. Dondurulmuş gıdalarda da bulunabilir)
• Norovirüs bulaşan suyu içmek
• Norovirüs bulaşan suyla yıkanan yiyeceklerden tüketmek
• Kontamine bir yüzeye temas ettikten sonra, elleri ağız ya da yüze temas ettirmek
• Norovirüslü kişiyle yakın temasta bulunmak (Çocuğunun altını değiştiren bir anne eğer çocukta norovirüs varsa ve ellerini yeterli temizlemediyse bu enfeksiyonu kapabilir)
Norovirüs enfeksiyonu olan bazı kişiler hiçbir belirti veya semptom göstermeyebilir. Ancak yine de bulaşıcıdırlar ve virüsü başkalarına bulaştırabilirler.
Kalabalık ortamlara dikkat!
Norovirüs enfeksiyonu olan birinin gıdaya dokunduğu veya gıdanın kontamine su veya yüzeylerle temas ettiği bir yerde yemek yemek, evde anaokuluna veya çocuk bakım merkezine giden bir çocuğun olması, bakım evlerinde yaşayan bir yakının bulunması, otellerde, tatil köylerinde, yolcu gemilerinde veya yakın çevrede çok sayıda insanla diğer destinasyonlarda konaklama, norovirüs enfeksiyonu olan biriyle yakın temas halinde olmak bu enfeksiyonda risk faktörlerindendir.
Çocuklar risk altında
Çoğu insan için norovirüs enfeksiyonu genellikle birkaç gün içinde geçer ve yaşamı tehdit etmez. Ancak bazı insanlarda – özellikle küçük çocuklarda; daha yaşlı yetişkinlerde, bağışıklık sistemi zayıf olanlarda, hamile veya diğer tıbbi sorunları bulunan kişilerde enfeksiyon şiddetli olabilir. Müdahale edilmezse dehidrasyona ve bu vesileyle ölüme bile neden olabilmektedir. Bu sebeple bu tür hasta grubunda özellikle ağızdan beslenme önemlidir. Eğer ağızdan beslenme olmuyorsa damar yoluyla müdahale edilmesi gerekmektedir.
Antibiyotik kullanılmıyor
Norovirüs için antibiyotik kullanılmaz çünkü bu bir viral enfeksiyondur. Tedavide probiyotik önerilir. İshal diyeti yaptırılır. İshal durdurucu ilaçlar kullanılmaz. Çünkü virüs vücuttan dışkı yoluyla atılmaktadır. Hasta için kefir, yoğurt, ayran, tarhana çorbası, yoğurt çorbası, muz, patates ve elma türü yiyecekler önerilir. Anne sütü alan bebeklerin sık sık emzirilmesi hem virüsle savaşı arttırır hem de bebeğin sıvı ve besin kaybını takviye eder. Genellikle bu süreçte bağırsak hareketlerini artırıcı gıdalar önerilmez. Vücudun ishal ve kusma yoluyla attığı sıvının da yerine konması çok önemlidir. Yemek yeniliyorsa ishal diyeti, yenilmiyorsa damardan sıvı tedavisi verilmektedir.
Çocukta varsa aile dikkatli olmalı
Evde bir çocuk norovirüse yakalandıysa, ailenin de çok dikkatli olması gerekmektedir. Bu, tüm aileyi etkileyebilecek bir sorundur. Bu nedenle özellikle bebek bezi değiştirdikten sonra eller minimum 20 saniye boyunca sabunla iyice yıkanmalıdır. El dezenfektanları su ve sabun kadar etkili olmayabilir. Meyve ve sebzeler dikkatli ve temizliğinden emin olunan suyla temizlenmelidir. Eğer evde çocuk bu virüse maruz kalmışsa, çocuğun okula gitmemesi doğru olur. Yaz tatilinin de yaklaşmasıyla birlikte bu virüs daha yaygın olabilir. Tatil bölgelerinde iyi pişmiş yiyeceklerin yenmesi, kapalı içeceklerin içilmesi, sokakta açıkta satılan yiyeceklerin tüketilmemesi önemlidir.